Okiem zielarza o ziołach

O ziołach – fitoterapia

W plemionach leczeniem ziołami zajmowali się szamani, a w późniejszym okresie do upowszechnienia wiedzy zielarskiej przyczyniły się klasztory. W obecnych czasach nauka o leczeniu ziołami tzw. Fitoterapia staje się coraz popularniejsza.
W Kościele Katolickim zioła zostały docenione poprzez uroczystość Wniebowzięcia NMP, znaną w Polskiej tradycji jako święto Matki Boskiej Zielnej, przypadającą na 15-tego sierpnia.

 Zainteresowanie ziołami rozwijało się we mnie już od najmłodszych lat — obserwując rodziców, dziadków, którzy zawsze żyli zgodnie z naturą. Zamiłowanie do ziół i eksperymentów kulinarnych miała moja mama, która była prawdziwą skarbnicą wiedzy w tej dziedzinie. W naszym domu często pojawiały się różnego rodzaju herbatki ziołowe, wypiekany chleb oraz własnoręcznie wykonane syropy. Ciekawość ziół oraz wiedzę na ich temat rozwijam w sobie cały czas, w trakcje spacerów, a także czytając książki zielarskie.

 W życiu każdego z nas jest wiele roślin, bez których nie wyobrażamy sobie potraw w naszej kuchni np. flaków bez majeranku, spaghetti bez bazylii, zupy kalafiorowej bez koperku czy rosołu bez natki pietruszki. Każdy z tych zielonych dodatków dopełnia smak potrawy, dodaje szczyptę witamin i pomaga w jej trawieniu. Zioła te zostały pokochane przez ludzi i ich zastosowanie jest przekazywane z pokolenia na pokolenie. Jednakże to nie jedyne zioła, które możemy stosować.

 W dzisiejszych czasach mamy łatwy dostęp do suplementów diety, odżywek, leków które, między innymi, po zimie mają wspomóc nasz wyjałowiony organizm. Większość substancji, które kupujemy w aptekach, sporządzona jest na bazie składników, które przy odrobinie uwagi znajdziemy w swoim otoczeniu. Zioła znalezione w lesie, na łąkach, przy odpowiedniej obróbce można dodać do sałatek, sporządzić z nich napar, użyć jako okład, maść, płukankę, bądź dodać jako przyprawę do różnych potraw. Ponadto, zioła mają wpływ na nasze samopoczucie. Aromat, jaki wydzielają, może poprawić nam nastrój, uspokoić, złagodzić nerwy. Bukiet zerwany na łące może stać się piękną dekoracją naszych domów, przypominając czasy beztroski i wywołując pozytywne wspomnienia.

 Właściwości ziół są nieocenione. Każda roślina inaczej wpływa na nasz organizm, dostarcza innych minerałów, wpływa na inny organ, jednakże odpowiednio skomponowane zioła uzupełniają i wzmacniają swoje działanie. Musimy jednak pamiętać,  żeby przed użyciem każdego z nich sprawdzić sposób przyrządzenia, właściwości oraz przeciwwskazania. Najlepsze zioła znajdziemy z dala od spalin samochodów, gdyż nie są wtedy zanieczyszczone, a odpowiednim okresem zbioru jest wczesna wiosna, kiedy rośliny są młode, czyli kwiecień, maj.
Centrum Origin Otwock położone jest w lesie, gdzie, oprócz śpiewu ptaków, czystego powietrza i ciszy znajdziemy wiele dobrodziejstw natury. Pachnące konwalie, poziomki, jagody, jaskier, szczaw, bylica, mięta to tylko niektóre rośliny, które możemy tu spotkać.

Popularne zioła

Przybliżę Państwu kilka ziół, które są znane i łatwo dostępne dla każdego.
Bardzo popularnym ziołem, a zarazem bardzo nielubianym z powodu swoich parzących liści, jest pokrzywa. Dostarcza ona szeregu witamin i minerałów. Właściwości, jakie posiada, pomagają walczyć z cholesterolem, cukrzycą; łagodzą objawy przerostu prostaty, działają przeciwzapalnie i przeciwbólowo przynosząc ulgę w bólach reumatycznych. Pokrzywa działa antyalergicznie, moczopędnie, wzmacnia odporność, zapobiega anemii, pomaga w problemach żołądkowych, a nawet wspomaga odchudzanie. Zalana wrzątkiem staje się łagodna w dotyku, nie parzy. Jej specyficzny smak może wzbogacić wiele potraw np. sałatki, koktajle, pesto, zupę, chleb.
Dmuchawiec – mlecz to kolejne zioło o prawidłowej nazwie mniszek pospolity / lekarski. Znany dzieciom i dorosłym głównie z powodu swojego pięknego żółtego koloru, jak i kulistej, delikatnej, puchatej formy po przekwitnięciu. Wykorzystywany jest głównie do wyrobu syropów, miodów, win i sałatek. Znany jest z właściwości antyseptycznych, przeciwzapalnych, przeciwbakteryjnych, dlatego świetnie się sprawdza w leczeniu przeziębienia. Jest bogatym źródłem witamin, potasu, magnezu, krzemu i żelaza. Ponadto działa przeciwcukrzycowo, ułatwia trawienie, działa moczopędnie oraz zewnętrznie przyśpiesza gojenie się ran. Wykorzystywane są zarówno kwiaty, jak i korzenie rośliny.
Kolejne zioło, jakie znajdziemy w naszym parku to glistnik jaskółcze ziele. Dzięki żółtemu sokowi, który znajduje się w łodyżce, od wieków jest stosowany do zwalczania kurzajek. Może również pomóc przy dolegliwościach skórnych, bólach miesiączkowych, bólach brzucha, kolce jelitowej. Ma działanie rozkurczowe, przeciwbólowe, moczopędne i żółciopędne. Wykorzystujemy głównie liście tej rośliny.
W parku naszego ośrodka spotkamy również babkę zwyczajną. Roślina ta ma szerokie, jajowate liście oraz długi kwiatostan w postaci zbitego kłosa. Surowcem leczniczym są jej liście. Roślina jest dobrym źródłem błonnika, witamin i pektyn. Ma działanie przeciwbakteryjne, antyoksydacyjne, jest przydatna w leczeniu układu naczyniowego, oddechowego, moczowego, pokarmowego oraz w różnych schorzeniach skóry. Możemy sporządzić z niej odwar, herbatkę bądź młode liście dodać do sałatki.

 Wszystko, co dobre jest bliskie naturze i w zasięgu ręki. Korzystajmy z tego, nie bójmy się nowych wyzwań i smaków. Podopieczni naszego Centrum przekonali się sami, jak dobry jest chleb z dodatkiem pokrzywy, który wypiekliśmy na Terapii Zajęciowej. Pokrzywę zerwaną na jednym ze spacerów, ususzyliśmy i oddzieliliśmy w niej liście od łodyżek. Część liści zostawiliśmy do sporządzenia naparu. Przygotowaliśmy zaczyn na chleb, który pozostawiony pod przykryciem wyrósł, po czym dodaliśmy poszczególne składniki, ziarna oraz pokrzywę.
Rąk chętnych do pracy nie brakowało — większość spośród naszych podopiecznych nieraz wypiekała w domu chleb dla siebie i rodziny. Wspomnienia wróciły, czas spędzony na wspólnym przygotowywaniu chleba minął szybko. Po ponad godzinie oczekiwania spotęgowanego towarzyszącym zapachem, który rozniósł się po całym Ośrodku – chleb był gotowy. Pozostało tylko sprawdzić, jak smakuje i czy warto powtórzyć przygodę z ziołami. Wszyscy delektowali się smakiem  i zapachem, a chleb z odrobiną masła rozpływał się w ustach. Jako napój sporządziliśmy miętę zerwaną również w naszym ogrodzie, która odświeżyła wszystkim kubki smakowe. Obiecaliśmy sobie, że to nie będzie nasz ostatni wypiek, a naparem z pokrzywy delektujemy się często przy porannej prasie.

Korzystajmy z tego, co mamy wokół siebie, jak robili to nasi dziadkowie. Obserwujmy, jak wygląda nasza przyroda, jak się zmienia, co jest jej elementem. Popatrzmy na nią okiem zielarza, starajmy się poznać nazwy niektórych ziół. Nie bójmy się! Spróbujmy delektować się naturą, to nic nie kosztuje!

   
Katarzyna Grzegrzółka
Terapeutka zajęciowa Centrum Origin Otwock                                              
NEW LIFE nr 3 (lipiec 2020) str. 2